Ledental sportverenigingen neemt toe

Het rapport, getiteld Verenigd in verandering: grote maatschappelijke organisaties en ontwikkelingen in de Nederlandse civil society, heeft een aantal belangrijke uitkomsten:

• het totale aantal lid- en donateurschappen van grote maatschappelijke organisaties in Nederland is en blijft groot. In 2012 bedroeg het totaalaantal lidmaatschappen van grote organisaties waarvan gegevens door de tijd heen vergelijkbaar zijn ruim 31 miljoen;
• tussen 1980 en 2000 steeg het aantal leden en donateurs. Vanaf 2000 stopt de groei en is er op sommige terreinen sprake van een lichte daling;
• er zijn grote verschillen tussen organisatietypen. Bij kerkgenootschappen is het aantal leden flink gedaald, terwijl de recreatieve en sport- en consumentenorganisaties juist groeiende ledenaantallen hebben;
• veel grote maatschappelijke organisaties zien dat het moeilijker wordt om mensen langdurig en intensief aan zich te binden en zijn op zoek naar nieuwe organisatiemodellen.

Sportorganisaties

De SCP-onderzoekers keken naar de cijfers van 22 grote sportbonden, zoals de voetbalbond KNVB. Gemiddeld groeide het totale ledental sinds 1980 jaarlijks bijna 1 procent, veel meer dan op basis van de bevolkingsgroei mag worden verwacht. Volgens het SCP is de aanwas opvallend omdat sportclubs relatief veel tijd en geld vragen van hun leden. Toch blijkt de behoefte aan sporten en recreëren in georganiseerd verband juist toe te nemen.

In de Volkskrant stelt bijzonder hoogleraar sportsociologie Koen Breedveld dat mensen zich nog steeds willen verenigen, maar dan wel rondom activiteiten waaraan ze plezier beleven. “Sport is een makkelijke manier om mensen te ontmoeten die dezelfde interesse hebben. Dat is anders dan bij een politieke partij of een vakbond, waarvan je eerder lid wordt uit overtuiging of gedrevenheid.”

Bron: SCP 2014 (Verenigd in Verandering).

Geprofessionaliseerd

Bij een sportvereniging is het ook relatief makkelijk om actief te worden. Breedveld: “Terwijl de meeste schoolbesturen en zorginstellingen daar nu te geprofessionaliseerd voor zijn. Bovendien is sporten een manier om in beweging te blijven en op je gezondheid te letten. Dat geldt met name voor ouderen. De generatie die nu met pensioen gaat, wil blijven sporten.”

Bonden

De bonden die tussen 2009 en 2012 een sterke groei lieten zien, betreffen sporten die ook goed door ouderen kunnen worden beoefend: zwemmen, schaatsen, bridge, toerfietsen en wandelen. Het aantal bondsleden zegt in veel gevallen echter niets over het aantal beoefenaren van de sport. Zo zijn er naar schatting 800.000 bridgespelers actief in Nederland terwijl de bond 117.000 leden heeft. Ook Breedveld nuanceert deze cijfers. “Zo doen zeker 2 miljoen mensen doen aan hardlopen, terwijl de atletiekbond 135.000 leden heeft. Zo bezien blijft de ontwikkeling van de bonden achter bij het groeiende aantal sporters.” Ook zijn er grote bonden die wel te kampen hebben met teruglopende ledentallen, zoals de tennisbond en de gymnastiekunie.

Verenigen

Het SCP concludeert dat burgers zich nog wel willen verenigen, maar dat ze als kritische consumenten kijken wat ze ervoor terugkrijgen. Veel traditionele ledenorganisaties geven aan dat ze mede daardoor moeite hebben met het vinden van vrijwilligers voor bestuurstaken. Leden willen nog wel betrokken zijn, maar liever bij een kort project.

Bronnen: de Volkskrant en Sociaal en Cultureel Planbureau

Foto: Nationale Beeldbank/Dave Hanlon