Weg met wedstrijdspanning!

Die mentale steun werd gegeven door The Mental Support Team (TMST), bestaande uit Jason van der Burgt en Sascha Haans, beiden sportpsycholoog en bewegingswetenschapper, en zo’n twintig (student-)psychologen. The Mental Support Team begeleidt sporters en teams bij evenementen op mentaal gebied door middel van concrete en praktische interventies.

Sascha Haans: “Het idee is ontstaan omdat Jason en ik merkten dat de meerderheid van onze doelgroep denkt dat sporters mentaal optimaal voorbereid moeten zijn voorafgaand aan een wedstrijd. In de praktijk werkt het echter niet altijd zo. De literatuur geeft aan dat er een stijging is in de behoefte aan psychologische begeleiding tijdens sportevenementen en dat er meerdere methodes zijn om sporters en coaches te helpen bij het omgaan met acute toernooi- en wedstrijdspanning. Wij springen daarop in met onze dienst.”

Primeur

In Europa werd dit concept voor het eerst toegepast tijdens de TCS Amsterdam Marathon, een teken van de toenemende belangstelling voor de mentale kant van de sport.

Haans: “Ons voornaamste doel was om de deelnemers op de hoogte te brengen van onze ondersteuning. Tijdens de Marathon Expo hebben we sporters van informatie voorzien en korte interventies verricht. Dit verliep goed, mede dankzij onze samenwerking met Le Champion, dat ons hiervoor de ruimte en mogelijkheden heeft gegeven. Voorafgaand daaraan hebben we een team van psychologen samengesteld en opgeleid. Voor het eerst hebben we studenten van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam laten samenwerken: een geslaagde opzet. Zij kregen voorafgaand aan het evenement een training.”

Hulp ter plaatse

Voor de wedstrijd begaven de mentale ondersteuners zich tussen de lopers. Ze spraken de deelnemers aan en hielpen hen ter plekke met wedstrijdspanning en andere onzekerheden. Tijdens de wedstrijd stonden zij de sporters bij op diverse locaties rond het evenement. Ze renden mee en ondersteunden de deelnemers met behulp van technieken als aandacht richten, visualisatie en gedachtecontrole. Bij de finish vingen zij de moegestreden sporters op. Ze spraken de prestatie met hen door en hielpen hen met het kanaliseren van hun emoties en gedachten.

Haans kijkt met voldoening terug op hun inzet tijdens het evenement. “Omdat we al tijdens de Marathon Expo aanwezig waren en daar al veel mensen hadden geholpen, was de race zelf voor onze psychologen én de deelnemers een feest van herkenning. Ik herinner me een Britse dame met wie ik op de expo had besproken hoe ze haar zenuwen in de eerste kilometers onder controle kon houden. Toen ik haar zag aankomen, ben ik naast haar gaan lopen. Ik herhaalde kort de instructies, waarna ze lachend doorliep. Ze was erg blij met de persoonlijke begeleiding. Ook mooi om te zien was de reactie van de lopers op het moment dat ze onze motivatieborden lazen. Bij de finish waren er deelnemers die speciaal even langskwamen of terugliepen om ons te bedanken voor de ondersteuning. Alle vrijwilligers kregen veel energie van het werk en vonden het een unieke gelegenheid om zo dicht bij de sporter te zijn tijdens zo’n grootschalig evenement.”

Positieve samenwerking

Ook Cees Pronk, race director van organisator Le Champion, is tevreden over het inschakelen van The Mental Support Team tijdens de TCS Amsterdam Marathon. “We kijken terug op een positieve samenwerking. We hebben nog niet inzichtelijk hoeveel deelnemers daadwerkelijk zijn geholpen door The Mental Support Team, maar vanuit verschillende kanten hebben heel veel positieve reacties ons bereikt.”

Pronk herinnert zich een sprekend voorbeeld van de diensten van het team: “Vlak voor de start werd een vrouw die de hele marathon zou gaan lopen erg misselijk. Ze had maanden getraind en dacht dat ze niet van start kon gaan. Waarschijnlijk had ze haar zenuwen niet onder controle. Eerst is zij gecontroleerd door een medewerker van het Rode Kruis, waarbij beoordeeld werd of het verantwoord was om haar te laten starten. Nadat die het fiat gaf dat ze gewoon kon starten, werd de deelneemster door mensen van The Mental Support Team naar de start gebracht. Zij spraken de vrouw bemoedigend toe en zorgden ervoor dat zij kalmeerde, waardoor ze gewoon kon starten.”

Op herhaling

Of het bieden van mentale ondersteuning aan deelnemers tijdens de TCS Amsterdam Marathon voor herhaling vatbaar is, kan Pronk nog niet met zekerheid zeggen. “We gaan op korte termijn met elkaar om de tafel zitten om alles te evalueren. Wij kijken positief terug, dus op dat punt kun je zeker stellen dat het voor herhaling vatbaar is. Er is echter ook een financiële kant, waar goed naar gekeken moet worden.”

Ook The Mental Support Team wil eerst de balans opmaken. “We zijn nog druk bezig met de evaluatie”, aldus Haans. “Wel hebben we al geconcludeerd dat we meer tussen de deelnemers willen staan. We kunnen meer mensen bereiken met onze informatie en interventies wanneer we tijdens de expo op een plek staan waar meer mensen voorbij komen. We gaan binnenkort een evaluatie rondsturen om meer feedback te krijgen. De resultaten gebruiken we om ons product te optimaliseren en toepasbaar te maken voor verschillende typen sport, zodat we snel in te schakelen zijn bij verschillende evenementen. Ondertussen zijn we ook druk aan het netwerken en werken we aan onze bekendheid als specialist in mentale ondersteuning tijdens wedstrijden en sportevenementen.”

De deelnemers zijn er wat Pronk betreft wel over uit: “We hebben alleen maar positieve reacties ontvangen. Zeker bij de finish was dit duidelijk te zien: veel lopers bedankten de mensen van The Mental Support Team persoonlijk. Ook was de aanwas van mensen op de Marathon Expo groot bij de stand van The Mental Support Team.”

Calamiteiten

Het Nederlandse begeleidingsteam is geïnspireerd op de sportpsychologische teams in Amerika, waar sporters al langer mentaal worden begeleid voor, tijdens en na de wedstrijd. De marathon van New York biedt al sinds 1985 sportpsychologische begeleiding tijdens het evenement. Ook in geval van calamiteiten kan een dergelijk team uitkomst bieden. Het sportpsychologisch team dat was ingehuurd voor de Boston Marathon van 2013 bleek van grote waarde bij de opvang van sporters en publiek na de afgrijselijke bomaanslag aldaar.

Recordaantal deelnemers

De TCS Amsterdam Marathon ontving deze editie meer deelnemers dan ooit. Maar liefst 44.094 hardlopers schreven zich in op de diverse onderdelen. Met bijna 16.000 ingeschreven marathonlopers is de TCS Amsterdam Marathon de grootste marathon van Nederland en een van de grootste marathons van Europa. Ook internationaal is het evenement erg in trek. Vanuit het buitenland meldden 18.500 lopers zich aan. Met een recordaantal van 93 nationaliteiten was de sfeer in en rondom het Olympisch Stadion overweldigend. De wedstrijd was live te volgen in 132 landen.

Bron: Le Champion en The Mental Support Team
Foto's: Flickr/TCS Amsterdam Marathon en The Mental Support Team