Sport ook met diabetes

Diabetes mellitus kennen we ook onder de naam ‘suikerziekte’. Het is een stofwisselingsziekte waarbij het hormoon insuline een belangrijke rol speelt. Iemand met diabetes kan de glucose die uit je voeding in het bloed komt, niet meer goed verwerken. Dat komt doordat er te weinig of geen insuline wordt aangemaakt of doordat de cellen in het lichaam ongevoeliger zijn geworden voor insuline.

Brandstof

Je lichaam heeft insuline nodig voor het transport van glucose naar de lichaamscellen. Die glucose is de brandstof voor je lichaam. Het zorgt ervoor dat al je spieren en organen hun werk kunnen doen. Insuline wordt gemaakt in de alvleesklier. Als je gezond bent, regelt je lichaam automatisch hoeveel insuline er wordt aangemaakt. Bij diabetespatiënten is dat niet het geval. Je moet dan zelf voortdurend bewust bezig zijn met het stabiel houden van je bloedglucosespiegel en dat telkens afstemmen op je eigen eet- en beweegpatroon.

Minder medicatie

Sporten is heel goed als je diabetes hebt. Er zijn tal van voorbeelden van mensen die sinds ze sporten minder of geen medicatie meer nodig hebben. Als je sport verbruikt je lichaam meer glucose dan in rust. Het gevolg is meestal dat je bloedglucosespiegel daalt. De glucose wordt immers opgenomen door de actieve spieren. Als je dat niet bijstuurt, door bijvoorbeeld wat te eten of door minder insuline of medicijnen te gebruiken, kun je een zogeheten hypo krijgen.

Hypo

Een hypo, of hypoglycemie, is een te lage bloedglucosespiegel. Als je diabetes hebt, loop je tijdens het sporten meer kans op een hypo dan als je geen diabetes hebt. Ook tot enkele uren na het sporten loop je nog het risico een hypo te krijgen. Je lichaam is dan immers bezig om het glycogeen (de glucosevoorraden in de spieren) weer aan te vullen en haalt daarvoor glucose uit het bloed.

Koolhydraten

Als diabetespatiënt kun je als voorzorgsmaatregel voor en tijdens het sporten koolhydraten nemen om te voorkomen dat je een hypo krijgt. Neem bijvoorbeeld een banaan mee naar je training. Het is onmogelijk om precies aan te geven hoeveel koolhydraten je nodig hebt, want dat verschilt van persoon tot persoon en hangt bijvoorbeeld ook af van de vraag of je net gegeten hebt of gaat sporten op een nuchtere maag.

Type 2

Om de gevolgen van diabetes tegen te gaan en minder afhankelijk te raken van medicijnen of insuline, kun je twee dingen doen: afvallen en bewegen. Vooral als je type 2-diabetes hebt kun je veel baat hebben bij sporten en het verlagen van je lichaamsvetpercentage, doordat dat de insulinegevoeligheid vergroot. Actieve spieren nemen namelijk veel gemakkelijker glucose op dan spieren in rust.

Type 1

Voor mensen met diabetes type 1 zijn de directe gevolgen van lichaamsbeweging minder duidelijk. Lichaamsbeweging verandert immers niet structureel iets aan de schommelingen van je bloedglucosewaarden. Maar meer bewegen verlaagt wel de insulinebehoefte, wat vooral op de lange termijn belangrijk is doordat het de kans op het ontwikkelen van insulineresistentie verkleint. Daarnaast profiteer je natuurlijk van de algemeen bekende voordelen van bewegen: een fitter gevoel, een kleiner risico op hart- en vaataandoeningen, een betere conditie en minder stress.

Gevaarlijk

Als jij als diabeet insuline moet spuiten, moet je wel voorzichtig zijn bij heel zware inspanningen, zoals duursporten als marathonlopen en wielrennen. Je bloedsuiker kan daarbij namelijk plotseling extreem stijgen of dalen, en dat kan gevaarlijk zijn. Minder verstandig zijn sporten waarbij een levensgevaarlijke situatie kan ontstaan bij een plotselinge hypo, dus een aanval van te lage bloedsuiker. Je kunt bijvoorbeeld beter niet gaan duiken.

Sportdrank binnen handbereik

En als je nu, ondanks de voorzorgsmaatregelen, wel een hypo krijgt? Wat doe je dan? Dan moet je zo vlug mogelijk snel opneembare koolhydraten binnenkrijgen. Een dosering van twintig gram glucose, opgelost in een vloeistof, wordt aanbevolen. Een sportdrank is dus ideaal.

Zelfcontrole

Zelfcontrole is erg belangrijk voor sportende diabeten. Controleer altijd je bloedglucose voor en na het sporten en doe dat ook als je je niet lekker voelt. De symptomen van een hyper- en een hypoglycemie zijn niet altijd duidelijk verschillend. Als je twee uur na het sporten vermoeid bent, zou het kunnen dat je een hypo hebt. Het kan echter ook heel goed dat je bloedglucosespiegel in orde is, maar dat je gewoon moe bent van het sporten. Als je wilt weten welke maatregelen je moet nemen, is het belangrijk daarbij af te gaan op de objectieve waarde van je bloedglucosespiegel.

Goed overleggen

Overleg, als je wilt beginnen met sporten, altijd met een arts, diabetesverpleegkundige en sportdiëtist over het instellen van je medicatie.

Bron: Carlien Harms-Aris en Tiny Geerets (2012), Sportvoedingsatlas. Een wereld te winnen. Arko Sports Media, Nieuwegein. ISBN 978-90-5472-181-9

Foto: Shutterstock